Authors/Buridan/Quaestiones in analytica priora/Liber 1/Q32

Latin	English
Quaestio 32a UTRUM VALEANT SYLLOGISMI EX UNA PRAEMISSA DE INESSE ET ALTERA DE POSSIBILI
Tricesima secunda quaestio est utrum valeant syllogismi ex una praemissa de inesse et altera de possibili.
1. Et arguitur quod non: quia ponamus quod nullum aliud ab equo currat, tunc fit syllogismus sic 'omne currens est equus et omnis homo potest esse currens', non sequitur quod homo possit esse equus, vel etiam quod homo sit equus; et ideo sic non valet primus modus primae figurae.
2. Similiter arguitur de secunda figura: quia omnis homo potest currere et nullum risibile currit, non sequitur quod risibile non est homo, nec etiam quod risibile potest non esse homo, quia conclusiones videntur esse falsae, et tamen praemissae sunt verae; et sic secunda figura non valet.
3. De tertia figura arguitur sic, posito quod deus non creet: 'nullum creans est deus et omne creans potest esse prima causa', tunc conclusio negativa erit falsa, scilicet 'prima causa potest non esse deus'; ergo tertia figura non valet.
Oppositum arguitur: quia ex duabus de inesse valet syllogismus in qualibet figura' ergo valet ex una de possibili et altera de inesse. Probo consequentiam: quia ad illam de inesse sequitur illa de possibili; ideo si sequitur ad unam sequitur ad aliam.
Primo dicam de prima figura, et pono duas conclusiones. Prima est quod modi directi primae figurae valent ex una de possibili et alia de inesse si maior sit de possibili, et hoc ad concludendum de possibili; et sunt syllogismi perfecti. Et intelligam semper in posterum de modis directe concludentibus; et qui uult considerare de indirectis consideret per semet ipsum. Dicta conclusio manifesta est, quia si maior explicite exponatur, minor evidenter sumetur sub distributione maioris; verbi gratia 'omne quod est vel potest esse B potest esse A et omne C est B', sequitur evidenter per dici de omni quod omne C potest esse A.
Sed istam conclusionem debetis ita restringere quod conclusio inferatur cum prohibitione ampliationis per 'quod est'; aliter enim plus inferretur in conclusione quam esset acceptum in minori propositione, quia in minori propositione minor extremitas erat sumpta solum pro his quae sunt et in conclusione distribueretur pro his quae sunt et quae possunt esse. Sed in modis particularibus non oportet concludere cum illa restrictione, eo quod particularis vera pro uno supposito est vera simpliciter.
Secunda conclusio ponenda est quod ista mixtio in prima figura nihil valet si maior sit de inesse, quod probabat ratio adducta in principio quaestionis quantum ad primum modum primae figurae. Sed secundus modus etiam non valet; quia posito quod luna sit totaliter eclipsata' tunc nullum lucens est luna et omnis infimus planeta potest esse lucens, et tamen conclusio esset falsa dicendo quod infimus planeta potest non esse luna.
Deinde dicam de secunda figura. Et erit unica conclusio quod in hac mixtione secunda figura nihil valet. Quia omnis luna est lucens et omnis infimus planeta potest non lucere, et tamen conclusio negativa esset falsa; et similiter si transponatis praemissas, ut habeatis Cesare. Et eodem modo esset si illa de inesse poneretur negativa. Tunc enim diceremus 'nulla luna est lucens (ponatur quod sit eclipsata) et omnis infimus planeta potest lucere; adhuc conclusio negativa esset falsa.
Postea dicam de tertia figura et ponam duas conclusiones. Prima est quod tertia figura semper valet si illa de possibili sit universalis. Et probatur conclusio per syllogismum expositorium: quia in casu in quo propositio de possibili est universalis, subiectum distribuitur tam pro his quae sunt quam pro his quae possunt esse; et ideo signato aliquo pro quo illa de inesse est vera, oportet universalem de possibili, si sit vera, esse veram pro eodem, et tunc de illo poterit fieri syllogismus expositorius, Verbi gratia, 'omne C potest esse A et omne' (uel 'quoddam') 'C est B', sequitur 'ergo quoddam B potest esse A'; quia signato aliquo C quod est B, ipsum idem potest esse A, propter maiorem quae dicit quod omne C potest esse A; ideo fiet syllogismus expositorius 'hoc C potest esse A et hoc idem C est B; ergo B potest esse A'.
Alia conclusio est quod in tertia figura si illa de possibili sit particularis, nihil valet syllogismus in hac mixtione. Quod primo declaro in Disamis: posito quod modo omne currens sit equus, tunc sic 'quoddam currens potest esse homo (haec est vera propter ampliationem, quoniam quoddam quod potest esse currens potest esse homo) et omne currens est equus (per casum positum), et tamen conclusio affirmativa esset falsa, scilicet quod equus potest esse homo. Deinde transpone praemissas dictas, et habebis Datisi; et ideo etiam Datisi non valet.
Deinde Bocardo non valet. Quia ponamus quod planetarum solus sol luceat modo super nostrum horizontem vel hemisphaerium, tunc fiat syllogismus sic 'quidam planeta lucens super nostrum hemisphaerium potest non esse sol' (haec est vera propter ampliationem), 'et omnis planeta lucens super nostrum hemisphaerium est planeta lucidissimus', per casum, et tamen conclusio esset falsa dicens quod planeta lucidissimus potest non esse sol.
Deinde declaro quod Ferison non valet. Quia nullum lucens est luna, posito quod sit eclipsata, et quoddam lucens potest esse infimus planetarum (haec est vera propter ampliationem subiecti ad ea quae possunt esse), et tamen conclusio esset falsa, scilicet quod infimus planetarum potest non esse luna.
Et causa huius conclusionis est quia in illa de inesse medium distribuitur solum pro his quae sunt, et particularis de possibili potest esse vera pro eo quod non est, licet non sit vera pro eo quod est; ideo medium in maiore et minore pro nullo eodem verificatur, et ita non est in eo bona conexio
1. Istis visis respondetur ad rationes. Concedo enim quod prima ratio bene arguebat quod ex maiore de inesse nihil sequitur in prima figura in hac mixtione.
2. Secunda etiam ratio bene arguebat quod nihil valet secunda figura in hac mixtione.
3. Et similiter est de tertia ratione.
Et sic est finis istius quaestionis.