Authors/Buridan/Quaestiones in analytica priora/Liber 2/Q19

Latin	English
Quaestio 19a UTRUM INDUCTIO SIT BONA CONSEQUENTIA
Quaeritur decimo nono utrum inductio sit bona consequentia.
1. Arguitur quod non: quia consequentia non est bona cuius antecedens potest esse verum consequente exsistente falso; sed sic est de inductione; igitur ... et caetera. Maior est nota de se. Et minor probatur, ponendo quod modo sint solum tres equi, Brunellus, Morellus et Favellus; et erit inductio sufficiens sic dicendo 'Brunellus currit, Favellus currit et Morellus currit; ergo omnis equus currit'; modo constat quod antecedens compositum ex illis tribus praemissis potest esse verum consequente exsistente falso; probatur, ponendo quod generetur quartus equus, qui non currat et tamen illi tres adhuc currant; in hoc enim casu, qui est possibilis, remanebit illud antecedens verum, et tamen consequens erit falsum, quia non omnis equus curret.
2. Item, singularia non cadunt sub arte, ut patet primo Posteriorum* et per Porphyrium*, et tamen omnis bona consequentia cadit sub arte; igitur non est bona consequentia ex singularibus; et tamen inductio est ex singularibus; igitur ... et caetera.
3. Item, inductio non est bona consequentia nisi ibi enumerentur omnia singularia; sed illa non possumus enumerare, quia infinita sunt, ut dicit Porphyrius*; igitur non potest fieri quod inductio sit bona consequentia.
Oppositum arguitur: quia si inductio non esset bonum argumentum, tunc sequeretur quod non esset bonus locus a partibus totius in quantitate ad suum totum, quod est contra Boethium, in Topicis suis*. Item, inductio est una species argumentationis, et omnis argumentatio est bona consequentia (aliter enim non faceret fidem de re dubia); igitur inductio est bona consequentia.
Notandum est primo quod consequentia dividitur in materialem et formalem. Et vocatur 'formalis' quae in omnibus terminis valet, vel cui omnis consequentia valet sibi consimilis in forma. Sed consequentia materialis est quae valet gratia terminorum, ita quod in multis aliis terminis non valet, quamvis consimilis forma obseruetur.
Et cum hoc vos debetis supponere quid in proposito debeat dici pertinere ad formam consequentiae. Dicendum est quod numerus terminorum et numerus propositionum, et omnia syncategoremata, et ordo terminorum, propositionum et syncategorematum, omnia haec pertinent ad formam consequentiae; consequentiae enim non erunt consimiles in forma si in aliquo praedictorum est discrepantia. Sed ad materiam consequentiae, prout in proposito loquimur, pertinent solum termini categorematici, scilicet subiecta et praedicata propositionum categoricarum. Si ergo aliqua consequentia sit formalis, numquam mutabitur nec falsificabitur propter mutationem dictae materiae, scilicet dictorum terminorum, retentis praedictis quae ad formam dicebantur pertinere.
Deinde materialis consequentia dividitur in consequentiam simplicem et in consequentiam ut nunc. Et vocatur consequentia 'simplex' quae, quocumque casu possibili posito, numquam possibile est antecedens esse verum sine consequente. Sed consequentia 'ut nunc' vocatur quando rebus stantibus ut nunc stant non est possibile antecedens esse verum sine consequente, licet simpliciter hoc sit possibile.
Et tunc breviter pono conclusiones. Prima conclusio est quod nulla inductio est consequentia formalis nisi per supplementum sit reducta ad syllogismum. Et causa est quia retenta forma consequentiae, tamen possent sic mutari termini quod consequentia non valeret, immo antecedens esset verum sine consequente. Verbi gratia, si iste terminus communis 'A' habeat solum duo singularia, scilicet 'B' et 'C', tunc erit inductio sic 'B currit et C currit; igitur omne A currit'; et tunc mutes terminos, et ponas pro 'A' 'hominem', et pro 'B' et 'C' 'Socratem' et 'Platonem', tunc manifestum est quod consequentia non valebit; manifestum est enim quod non sequitur 'Socrates currit et Plato currit; ergo omnis homo currit', et tamen manent omnia consimilia quae ad formam consequentiae pertinere dicebantur.
Secunda conclusio est quod inductio per supplementum reducta ad syllogismum est consequentia bona et formalis, eo modo quo syllogismus in primo modo primae figurae est formalis. Quia sic inductio fit syllogismus in primo modo primae figurae, supponendo unam propositionem in qua de subiecto conclusionis praedicentur omnia singularia sub disiunctione in quibus fit inductio. Verbi gratia, fiat inductio sic 'Socrates currit, Plato currit et Iohannes currit', tunc addatur ista propositio quod omnis homo est Socrates, Plato vel Iohannes, et sequitur, in prima figura, quod omnis homo currit. Et est in syllogismo maior extremitas 'currit', minor extremitas 'homo', et medium est haec tria singularia 'Socrates', 'Plato' et 'Iohannes'; et in maiori propositione hoc medium sumebatur universaliter, quia copulatio habet modum distributionis (sicut enim ad terminum distributum sequitur quodlibet singulare, ita ad copulationem plurium sequitur quodlibet illorum), et etiam quia ad istam 'Socrates currit, Plato currit et Iohannes currit' sequitur haec universalis 'omne quod est Socrates, Plato vel Iohannes currit', nisi sit aequivocatio quod plures vocentur eodem nomine singulari; et tunc, facta illa resolutione, manifesta est forma syllogistica.
Tertia conclusio est quod in individuis corruptibilibus si non sunt praemissae nisi singulares, numquam inductio est bona consequentia simpliciter. Et hoc probabat prima ratio quae in principio quaestionis fuit adducta.
Quarta conclusio ponenda est, quod in dictis individuis potest esse consequentia bona ut nunc. Unde in casu posito prius erat bona consequentia ut nunc 'Brunellus currit, Favellus currit, Morellus currit; ergo omnis equus currit', quia rebus stantibus ut nunc stant, scilicet quando non sunt plures equi, non potest antecedens esse verum sine consequente. Et hoc etiam probatur. Quia consequentia materialis simpliciter et consequentia materialis ut nunc in hoc conveniunt quod utraque per additionem potest reduci ad formalem; sed differunt quia consequentia simpliciter potest reduci ad formalem per additionem propositionis necessariae vel propositionum necessariarum, sed consequentia ut nunc est bona si possit reduci ad formalem per additionem propositionis verae, licet contingentis. Modo sic erat in proposito, quoniam haec consequentia est formalis, ut dicebatur 'Brunellus currit, Morellus currit, Favellus currit, et omnis equus est Brunellus, Morellus vel Favellus; igitur omnis equus currit', et minor quae apponitur est vera secundum casum positum, licet sit contingens; igitur erat bona consequentia ut nunc.
Ad rationes.
1. Ad primam, illa procedit via sua.
2. Ad secundam, dico quod singularia non cadunt sub arte demonstrativa; demonstrationes enim non fiunt ex terminis singularibus. Tamen bene cadunt sub arte dialectica, id est sub arte declarativa principiorum scientiae demonstrativae; illa enim per inductionem in singularibus fiunt manifesta, sicut post dicetur*.
3. Ad aliam, dico quod in multis universalibus non sunt singularia infinita, ut in singularibus huius termini 'stella', vel 'planeta', vel 'sphaera caelestis', et ideo possumus in talibus omnia singularia enumerare. Potest etiam in aliis enumerari non seorsum, sed aliqua seorsum et alia per istam clausulam 'et sic de singulis', quae ex eo est manifesta quod non apparet aliqua ratio quare posset aliter esse de aliis quam de illis in quibus seorsum est inductum, et sic quaecumque ratio inest illis, illa etiam inest aliis ab illis in quibus seorsum fit inductio.
Et sic est finis quaestionis.