Authors/Campsall/QSLA/Q13
From The Logic Museum
Jump to navigationJump to search
| Latin | English |
|---|---|
| [210] | |
| questio tertia decima | |
| {Q}uaeratur: maiore de inesse, et minore de necessario, sequatur conclusio de necessario? | |
| I | |
| 13.01 Quod sic videtur, nam iste sillogismus est bonus: 'nullum "b" est "a"; et, de necessitate, omne "c" est "b"; igitur, de necessitate, nullum "c" est "a"', quia ex opposito conclusionis, cum conversa maioris sequitur repugnans minori propositioni arguendo sic: 'nullum "c" est "b"; possibile est aliquod "c" esse "a"; igitur, possibile est aliquod "c" non esse "b"' haec est contradictoria minoris quae prius, et discursus patet quia, maiore de inesse, et minor de possibili, sequitur conclusio de possibili. et modus arguendi patet, nam, isto modo probat Aristoteles quod ex maiori universali negativa de necessario, et minori de contingenti, sequitur conclusio negativa de inesse quia, ex opposito conclusionis, cum conversa maioris, sequitur repugnans minori.[1] | |
| 13.02 Praeterea, maiore universali affirmativa de inesse, et minori universali negativa de possibili, sequitur conclusio universalis negativa de possibili in secundo secundae arguendo sic: 'omne "b" est "a"; possibile est nullum "c" esse "a"; igitur, possibili est nullum "c" esse "b"' — igitur, ex opposito conclusionis, posito loco minoris, et maiore quae prius, sequitur oppositum minoris in tertio primae. Sed arguendo sic, ex opposito, arguitur ex maiore affirmativa de inesse, et minore de necessario, respectu conclusionis de necessario; igitur, et cetera. | |
| 13.03 Si dicatur ad primum istorum, quod mixtio non valet, maiore de inesse, et minore de possibili, respectu conclusionis de possibili, Ad secundum, quod mixtio non valet in secunda figura ex maiore affirmativa de inesse, et minore negativa de possibili. Contra primum istorum: maiore affirmativa de inesse, et minore de possibili, sequitur conclusio de possibili. arguitur enim per istam regulam: si aliquid, pro quolibet sui, contineatur sub alio, pro quolibet sui, quod potest esse contentum sub uno, potest esse contentum sub alio. Igitur, ex maiore negativa de inesse, et minore de possibili, sequitur conclusio de possibili, quia, ubicumque mixtio valet affirmative, videtur valere negative. | |
| [211] | |
| II | |
| 13.04 Similiter, ex conversa maioris, et minori, sequitur eadem conclusio in primo secundae quia, per Aristotelem, mixtione contingentis, et inesse, in secunda figura, quando universalis negativa est de inesse, tunc valet mixtio, respectu conclusionis de possibili. Et eadem ratione videtur valere cum negativa de inesse, et altera de possibili.[2] Contra responsionem ad aliud: ostendo quod valeat ubi maior est affirmativa de inesse, et minor negativa de possibili in secunda figura quia, ex conversa minoris, cum maiore, posita loco minoris, sequitur conversa conclusionis in secundo primae, et hoc per sillogismum regulatum nam, ex universali negativa de possibili, et minore affirmativa de inesse, sequitur conclusio de possibili per sillogismum regulatum per dici de omni. | |
| 13.05 Et si dicatur, quod negativa de possibili non convertitur. Contra istud: saltim in aliquibus terminis convertitur, sicut conceditur conversio universalis affirmative de necessario, igitur, in istis terminis, valebit ista mixtio (102vb) maiore affirmativa de inesse, et minore negativa de possibili et, per consequens, in illis terminis, sicut argutum est, valebit mixtio ex maiore de inesse, et minore de necessario, respectu conclusionis de necessario in prima figura. | |
| III | |
| 13.06 Aliud principale: per Aristotelem, mixtione necessarii, et inesse in tertia figura, quando utraque est universalis affivmativa, sive maior sit de necessario, sive minor, semper sequitur conclusio de necessario,[3] igitur in primo tertiae, maiore de inesse, et minore de necessario, sequitur conclusio de necessario; igitur, per conversionem minoris potest reduci in primam figuram, et conversa minore, est mixtio necessarii, et inesse, in prima figura; ubi maior est de inesse, et minor de necessario, respectu conclusionis de necessario; igitur, et cetera. | |
| IV | |
| 13.07 Praeterea, maiore de inesse, et minore de contingenti, sequitur conclusio negativa de possibili, igitur, ex opposito condusionis, cum maiore, sequitur repugnans minoris in secunda figura, et ultra; igitur, ex conversa maioris, et illa minori, sequitur eadem in prima figura, et, per [212] consequens, ex maiore negativa de inesse, et minore de necessario, sequitur repugnans illius de contingenti, et eadem ratione, sequitur conclusio de necessario; igitur, et cetera. | |
| V | |
| 13.08 Praeterea, Aristoteles non videtur improbare istam mixtionem; improbat enim istam mixtionem per instantiam in terminis, ubi maior est de inesse ut nunc, arguendo sic: 'omne animal movetur, de necessitate; omnis homo est animal; igitur, de necessitate, omnis homo movetur', ubi maior est de inesse ut nunc, quia, si esset de inesse simpliciter, tunc conclusio esset vera quam dicit esse falsam, praemissis existentibus veris, et in eisdem terminis potest improbare mixtionem ubi maior est de necessario, et minor de inesse ut nunc; igitur, et cetera. | |
| 13.09 Praeterea, in ista mixtione, illa de inesse debet esse de inesse simpliciter, sed in omnibus terminis ubi maior est de inesse simpliciter, et minor de necessario, sequitur conclusio de necessario, quia impossibile est praemissas esse veras sine conclusione, quia si maior sit de inesse simpliciter, quidquid necessario continetur sub subiecto, necessario continetur sub praedicato; igitur, cum minor significet quod aliquid necessario continetur sub subiecto, sequitur quod idem necessario contineatur sub praedicato. | |
| 13.10 Ad oppositum est Aristoteles dicens quod maiore de inesse, et minore de necessario, non sequitur conclusio de necessario, et hoc probat per instantiam in terminis.[4] | |
| 13.11 Similiter, si sic esset, sequeretur quod in secunda figura maiore negativa de inesse, et affirmativa de necessario, sequeretur conclusio de necessario, quod tamen, est contra Aristotelem in mixtione necessarii et inesse in secunda figura, quia ibi non sequitur conclusio de necessario, nisi universalis negativa fuerit de necessario;5 Consequentia patet quia, si in prima figura valeat sillogismus ex maiore negativa de inesse, et minore de necessario, respectu conclusionis de necessario, tunc, ex conversa maioris, et minore, sequitur eadem conclusio, et conversa maiore, fit sillogismus in secunda figura; igitur, et cetera. | |
| 13.12 Similiter, sequeretur quod in tertia figura, ex maiori de inesse universali, et particulari affirmativa de necessario, sequeretur conclusio de necessario, quod tamen, est contra Aristotelem in ista mixtione, quia, per ipsum, in tertia figura nunquam sequitur conclusio de necessario, nisi [213] universalis fuerit de necessario;[5] et consequentia patet quia, si sillogismus valeret in prima figura, maiore de inesse, minore de necessario, respectu conclusionis de necessario, tunc sillogismus tertiae figurae, ubi maior est de inesse, et minor particularis de necessario, posset perfici per conversionem minoris propositionis. | |
| 13.13 Ad questionem: dicendum quod mixtio ista non valet, maiore de inesse, et minore de necessario, respectu conclusionis de necessario; consequentia tamen, necessaria est. Primum patet sic, quia, secundum (103ra) quod dictum est in questione praecedenti, cum in consequentia sillogistica conclusio debet evidenter sequi ex significatione praemissarum, si plus significetur in conclusione quam possit haberi ex significatione praemissarum, non potest esse consequentia sillogistica, sed maiore de inesse in prima figura, si inferatur conclusio de necessario, plus significatur per conclusionem quam possit haberi per praemissas, quod patet sic: in maiore propositione de inesse significatur inhaerentia simplex praedicati ad quodlibet contentum sub subiecto, et in conclusione de necessario significatur quod praedicatum necessario insit alicui contento sub eodem subiecto; plus, igitur, significatur per conclusionem de necessario quam possit haberi per significationem maioris. Nec ista necessitas in conclusione potest inferri ex hoc quod minor est de necessario, quia et si medium insit minori extremitati necessario, non oportet quod maior extremitas insit necessario eidem; cum, igitur, in sillogismo conclusio debet evidenter sequi ex praemissis, sequitur quod conclusio de necessario non potest sillogistice sequi ex maiore de inesse, et minore de necessario, quamcumque maior de inesse fuerit de inesse simpliciter, quia quamcumque fuerit de inesse simpliciter, non significatur, nisi simplex inhaerentia praedicati ad supposita subiecti, et similiter, talis mixtio non aliquo modo perfici, vel reduci ad perfectionem, quia nec per conversionem propositionis, nec arguendo ex opposito. | |
| 13.14 Pro secundo, advertendum est, sicut dicitur in questione praecedenti, quod propositio de inesse duplex est: quaedam de inesse simpliciter, et quaedam de inesse ut nunc, et ita duplex; una, quando res significata per unum extremum est variabilis circa rem significatam per alteram, vel suppositum unius circa suppositum alterius, sicut patet in ista: 'omnis homo est albus'. Aliquando, non obstante quod propositio sit contingens, nullum tamen suppositum unius extremi est variabile circa suppositum alterius. Unde, sive accipiatur maior de inesse simpliciter, vel de inesse ut nunc, isto secundo modo, semper cum minore de necessario infertur conclusio de necessario, consequentia necessaria, quia impossibile est praemissas [214] esse veras sine conclusione quia, ubicumque maior estsi de inesse simpliciter, vel sic de inesse ut nunc, est vera cum modo necessitatis in sensu diviso, sicut quia haec est de inesse ut nunc ista secundo modo: 'Socrates est homo; et Socrates vivit'. Ideo haec est vera: 'Socrates, de necessitate, est homo; et Socrates, de necessitate vivit' in sensu diviso. Et certum est quod, maiore de necessario, et minore de necessario, sequitur conclusio de necessario, ideo ista consequentia est necessaria: 'omnis homo est animal; Socrates est homo, de necessitate; igitur, Socrates, de necessitate, est animal'. Similiter ista: 'omnis homo vivit; Socrates, de necessitate, est homo; igitur, Socrates, de necessitate, vivit' ista tamen consequentia non valet: 'omnis homo currit; Socrates, de necessitate, est homo; igitur, Socrates, de necessitate, currit' quia maior est sic de inesse ut nunc quod unum extremum est variabile circa reliquum, et suppositum unius circa suppositum alterius, ipso existente. Et ideo, si talis de inesse sit vera, non oportet quod sua de necessario sit vera in sensu diviso. | |
| 13.15 Unde, generaliter, ubicumque ad illam de inesse, cum minore de necessario, sequitur conclusio de necessario, illa de necessario illius de inesse, in sensu diviso, est vera si sua de inesse sit vera, et ubi illa de inesse est vera, sua de necessario existente falsa, non oportet consequentia valere, quandocumque tamen, maior est negativa de inesse, sive fuerit de inesse simpliciter, sive de inesse ut nunc, primo modo, vel secundo, (103rb) semper in omnibus terminis sequitur conclusio negativa de necessario, quia negativa de inesse infert suam negativam de necessario, et hoc si non sit aliqua determinatio impediens, a parte compositionis. Et sic est regula praedicta intelligenda. Et, eodem modo maiore universali negativa de necessario, cum quacumque[6] minore de inesse, sequitur conclusio de necessario. Unde, propositio de inesse ut nunc, primo modo dicta, solum impedit mixtiones negativas, et non affirmativas. | |
| Ad I | |
| 13.16 Ad primam rationem principalem; dicendum est quod concludunt verum, quod maiore negativa de inesse, et minore de necessario, sequitur conclusio de necessario, et hoc ubicumque negativa de inesse infert negativam de necessario, sed hoc non est sillogistice, sicut ostensum est, sed solum sequitur illa de necessario, consequentia necessaria. Et quando dicitur quod sic probat Aristoteles suum sillogismum quando maior est de necessario, et minor de contingenti, respectu conclusionis de inesse, dicendum est quod Aristoteles non solum ex hoc probat consequentiam esse [215] sillogisticam, quia ex opposito conclusionis cum conversa maioris, et cetera, sed cum hoc addito, quod non sit maior inhaerentia significata in conclusione quam in maiore propositione, et quod sit dispositio requisita ad sillogismum. | |
| Ad II | |
| 13.17 Ad secundum principale: dicendum est quod ista ratio solum probat quod sit consequentia necessaria; et quando dicitur quod iste sillogismus in secunda figura potest reduci in sillogismum regulatum in prima figura per conversionem et transpositionem propositionum, dicendum est concedendo, sed ex hoc non sequitur quod primus discursus fuit sillogisticus, quia, ad probandum sillogismum esse bonum non sufficiunt tales probationes arguendo de aliquo conclusionis termino, cum altera praemissarum, sed supponendum est quod in illo discursu non sit maior inhaerentia quam in maiore, cum aliis conditionibus generalibus sillogismi. Et si dicatur quod istud argumentum probat generaliter, in omnibus terminis, quod maiore de inesse, et minore de necessario, sequatur conclusio de necessario, quia in omnibus terminis patet ex opposito, quia, in omnibus terminis, ex maiore de possibili, et minore de inesse, est sillogismus regulatus in prima figura, dicendum est quod non quia, quando maior est negativa de possibili, et minor de inesse ut nunc, primo modo dicta, non sequitur conclusio de possibili quia, posito quod quilibet homo sit albus, non sequitur: 'possibile est omnem hominem non esse hominem album; et omnis homo albus est homo; igitur, possibile est omnem hominem album non esse hominem album' quia praemissae sunt verae et conclusio est falsa, et ideo, ad hoc quod ista mixtio valeat, ex negativa de possibili, et minore de inesse, requiritur quod illa de inesse sit de inesse simpliciter, vel de inesse ut nunc, secundo modo, sicut praedictum est. Et ideo, in illis terminis, in quibus non sequitur conclusio de necessario ex maiore de inesse, et minore de necessario, in istis non sequitur negativa de possibili ex maiore de possibili, et minore de inesse; et in quibuscumque unus discursus tenet, et alius. | |
| Ad III | |
| 13.18 Ad tertium principale: dicendum est quod tautum probavit quod, quando maior est de inesse in terminis praedictis, cum minore de necessario, sequitur conclusio de necessario, sed non sillogistice quia, si maior sit de inesse ut nunc, in tertia figura, primo modo, non sequitur conclusio de necessario. Et si dicatur quod probat consequentiam esse sillogisticam quia sic probat Aristoteles suos sillogismos per conversionem minoris, dicendum est quod non, nisi solum ubi conclusio non est maioris significationis quam illa quae debet esse maior in prima rigura. Et ideo, Aristoteles, ponendo [216] istam (103va) mixtionem in tertia figura, quando maior est de inesse, et minor de necessario, convertit maiorem de inesse, et transponit propositiones,et ita istam mixtionem probat per mixtionem in prima figura, ubi maior est de necessario, et minor de inesse. | |
| Ad IV | |
| 13.19 Ad aliud principale potest dici concedendo quod ex maiore de inesse, et minore negativa de possibili, sequitur sillogistice contradictoria affirmativae de contingenti, et tamen, non oportet ex hoc quod inferatur aliqua de necessario, quia non aequivalet alicui de necessario; vel potest dici sicut prius, quod solum probat consequentiam esse necessariam. | |
| AdV | |
| 13.20 Ad ultimum: dicendum est sicut dicitur in questione praecedenti, quod Aristoteles non improbavit consequentiam in ista mixtione, sed solum improbavit consequentiam esse sillogisticam, nec potuit in aliis terminis instare, ubi praemissae sunt verae, et conclusio falsa, nisi ubi maior est de inesse ut nunc, primo modo dicta, quia, in aliis terminis impossibile est conclusionem esse falsum, praemissis existentibus veris. Et ideo, generaliter Aristoteles in suis mixtionibus, ubi consequentia est necessaria, et non est sillogistica, improbat tales mixtiones in terminis ubi illa de inesse est de inesse ut nunc, quia in aliis terminis non potest instare, ubi praemissae sunt verae, et conclusio falsa. | |
| 13.21 Ad rationem in oppositum patet per praedicta, quod Aristoteles istam mixtionem negavit quia in ea non est forma requisita ad sillogismum. | |
| 13.22 Ad aliud,quod maiore negativa de inesse, et minore affirmativa de necessario, in secunda figura, potest sequi conclusio de necessario, sed non sillogistice, et hoc intelligit Aristoteles. | |
| 13.23 Per idem patet Ad aliud, quod in tertia figura, quando particularis est de necessario, potest sequi conclusio de necessario, sed non sillogistice. |
Notes
- ↑ 1 Prior analytics 1, 16; 35b 23 ff., ed. cit. p. 36, 1. 8 ff.
- ↑ 2 Ibid. I, 18; 37b 19-38, ed. cit. p. 41, 1. 25 - p. 42, 1. 14.
- ↑ 3 Ibid. I, 11; 31a 18-31, ed. cit. p. 23, 11. 22-24.
- ↑ 4 Ibid. I, 9; 30a 15-32, ed. cit. p. 21, 11. 3-18. 5 Ibid. 1, 10; 30 a 7-9, ed. Cit, p. 22, 11. 3-5.
- ↑ 6 Ibid. I, 11; 31b 12-15, ed. cit. p. 241. 26 - p. 25, 1. I.
- ↑ 7 Em. MS: quamcumque.
