Authors/Heytesbury/Sophismata/Sophisma 21

Latin	English
[Vigesimum primum sophisma]
[Tu scis quicquid scivis]
[138ra] Tu scis quicquid scivis.
Probatur sic: tu scis aliquid; ergo tu scis quicquid scis.
Assumptum arguitur, et ponatur quod tu scias aliquam propositionem quae sit A, tunc vel est A propositio multa vel est aliquid.
Si aliquid, habetur propositum.
Si multa et non aliquid, tunc arguitur sic: tu scis A, et A est multa; ergo tu scis multa. Et sequitur ‘tu scis multa; igitur multa sciuntur a te; ergo multa sunt multa scita a te; ergo multa sunt multa scita a te; ergo aliqua duo vel tria, et sic in infinitum sunt scita a te; ergo aliquid unum est scitum a te’. Aliter sequitur quod aliqua tria forent scita a te, et tamen nulla duo forent scita a te, quod est impossibile.
Ideo forte dicitur in principio, posito quod tu scias unam propositionem quae sit multae intentiones et multi termini ita quod nullam propositionem scias nisi illam, negando istam propositionem ‘tu scis aliquid vel aliqua’: quia tu non scis aliqua nisi quorum quodlibet est scitum a te, sed nulla talia sunt scita a te et cetera.
Ideo forte dicitur in principio iuxta hanc responsionem negando consequentiam, illam scilicet ‘tu scis A, et A est multa; ergo tu scis multa’.
Sed contra hanc responsionem arguitur sic, ponendo gratia argumenti quod tu scias B propositionem una cum A propositione, et sit B propositio multae intentiones, tunc arguitur sic: tu scis A et B propositiones; ergo tu scis aliquas propositiones scitas a te, et ultra; ergo tu scis aliquas propositiones quae sunt scitae a te, et ultra; ergo scis aliqua quae sunt scita a te; ergo scis duo quae sunt scita a te vel tria vel quattuor vel sic deinceps.
Si scias duo quae sunt scita a te; ergo scis duo; igitur, secundum responsionem datam, scis aliquid. Per positum enim sciendo aliqua scis quodlibet illorum; ergo si tu scis aliqua duo, tu scis aliquid, quod erat negatum prius.
Ideo forte data prima responsione negatur consequentia ‘tu scis duas propositiones; ergo tu scis aliqua scita a te’, dicendo quod propositiones sciuntur a te, et tamen nulla sciuntur a te; et ideo nulla sunt scita.
Sed contra hanc responsionem arguitur sic: aliquae propositiones sciuntur a te; ergo aliquae propositiones sunt scitae a te, ultra; ergo vera sciuntur a te vel falsa sciuntur a te vel verum vel falsum scitur a te — omnes enim propositiones sunt huiusmodi —, et si sic; ergo aliqua sciuntur a te.
Similiter: si non scires aliquid nec aliqua, non scires aliquam propositionem nec aliquas propositiones, — omnis enim propositio est aliquid vel aliqua —; igitur et cetera. Non enim est bene imaginabile quod tu scires aliquam propositionem, et tamen tu non scires aliquid quod est ista propositio nec aliqua quae sunt illa propositio.
Ideo dicitur, sicut communiter solet dici ab omnibus, concedendo primam consequentiam argutam, scilicet posito quod aliquis sciret A propositionem quae foret multae intentiones quod ipsa sciret multa et quod multa forent scita ab ipsa, quorum nullum foret scitum ab eodem, et quod tria sunt tria scita ab ipso, et quod nulla duo sunt scita ab eo, sed notum est, sicut prius dictum est, quod [138rb] illud non est bene imaginabile.
Arguitur etiam quod illud sit impossibile, ponendo gratia argumenti quod nulla propositio sit multae propositiones nec quod aliqua propositio sit duae propositiones, arguitur tunc sic: nulla
sunt scita a te nisi vera, sed nulla tria sunt vera — ponitur enim quod tantum A propositio sit scita a te —; ergo nulla tria sunt scita a te.
Similiter: si forent tria scita a te vel quattuor; ergo nullum unum scitum foret omne scitum, consequens falsum in isto casu, quia A scitum est omne scitum.
Ideo pro isto dicitur in principio negando sophisma posito tali casu.
Et ad argumentum, quando arguitur sic “A scitur a te; ergo aliquid scitur a te vel aliqua sciuntur a te”, conceditur consequentia et consequens pro secunda parte ‘aliquis vel aliqua sciuntur a te’, et non sequitur ultra [A] ‘igitur aliqua sunt scita a te’, sed sequitur ‘aliqua sciuntur a te; ergo aliqua sunt scita a te vel aliqua sunt propositio scita a te’, quia si aliqua sciantur a te vel sunt una propositio scita a te vel sunt multae propositiones scitae a te.
Ideo si arguitur tunc quod aliqua sciuntur a te quorum nullum est scitum a te nec ipsa omnia sunt scita a te, conceditur conclusio. Nec est hoc inconveniens, sicut aliqua significant praecise sicut est, et tamen nullum istorum est praecise significans sicut esse, nec ista omnia sunt praecise significantia sicut est, quia omnia illa sunt una propositio significans praecise sicut est.
Sed contra hanc responsionem arguitur adhuc sicut prius argutum est contra primam responsionem, posito quod tu scires A et B propositiones, sicut prius positum est, tunc ponatur quod utraque propositionum sit tres intentiones. Et arguitur tunc sic: tu scis aliqua; aut ergo duo vel tria vel quattuor vel sic deinceps. Si dicatur, sicut est dicendum iuxta hanc responsionem, quod tu scis B et B sciuntur a te, aut ergo sunt B scita a te aut non. Si non, ergo cum nulla alia sint scita a te, a multo fortiori nec aliqua duo nec aliqua tria nec aliqua quattuor nec sic deinceps, sicut patet iuxta responsionem datam; vel ergo sunt aliqua scita a te vel nulla.
Et quod aliqua probatur: quia tu scis duo vera scita a te, scilicet A et B, et ista sunt aliqua, quia duo; ergo tu scis aliqua, et, per consequens, aliqua sunt scita a te.
Similiter: A et B sunt scita a te, et A et B sunt illa sex; igitur illa sex sunt scita a te, et ultra; igitur aliqua duo vel aliqua tria vel aliqua quattuor sunt scita a te, et sic deinceps; igitur, sicut prius, multa sunt scita a te quorum nullum est scitum a te, quod prius dicebatur esse impossibile. Huic dicitur quod in casu isto ista sex sunt scita a me, sicut argumenta probant, tamen nullum istorum nec aliqua illorum sunt scita.
Et quando dicitur quod prius dicebatur quod hoc est possibile, huic dicitur quod non, sed dicebatur quod esset impossibile quod aliqua tria forent scita a me, et tamen nulla duo forent scita a me; unde in casu isto non sequitur illud inconveniens. Quamvis enim ibidem sequatur quod illa sex sunt scita a me, tamen ibidem non sequitur quod illa sunt sex scita a me, sed illa sex sunt duo scita a me, et duo vera scita a me, et duae propositiones verae scitae a me.
Unde conceditur in casu aliquo quod multa sunt scita a me et tamen nihil scitur a me, et aliqua duo vera sunt scita a me et tamen nullum unum verum illorum scitur a me, nec sequitur ‘aliqua duo vera sunt scita a me; ergo duo sunt scita a me’, quia forte, sicut in casu supposito, illa duo scita non sunt duo; ideo non sequitur ‘haec duo sunt scita a me; ergo haec sunt duo quae sunt scita a me’, quia illa non sunt duo scita a me, sicut prius dictum est. Unde non sequitur ‘haec sunt duo vera vel duo falsa vel duae propositiones vel duo numeri; ergo sunt duo’, sed bene sequitur ‘haec sunt duo vera; ergo haec sunt vera’.
Similiter sequitur ‘haec sunt duo scita; ergo haec sunt scita’; et ideo sex intentiones sunt duo scita, nec est concendendum quod illae sex intentiones sunt scitae, sicut nec est concedendum quod illae sex intentiones sunt verae, sed sunt verae propositiones, sunt etiam vera, quia [138ba] sunt duo vera, et sic non sequitur ‘hoc est verum; ergo hoc est aliquid’, sic nec sequitur ‘hoc est scitum; ergo hoc est aliquid’; conceditur igitur in casu posito quod ista sex sunt scita, quia sunt duo scita, illa tamen non sunt sex scita nec aliqua duo sciuntur; immo dico quod nulla sunt scita in casu isto nisi illa sex, sicut notum est, nec illa sunt sex vera, et tamen illa sex sunt vera, et nulla vera nisi illa sex.
Unde sicut sequitur ‘tria sunt tria vera; ergo unum est [unum] verum, et duo sunt duo vera, et tria sunt tria vera, et sic usque ad sex’, ita sequitur ‘si sex sunt sex scita, tunc unum est scitum, et aliquid est scitum, et duo sunt scita, et tria sunt scita, et sic deinceps’, et sic universaliter tenet huiusmodi forma arguendi.
Sicut tamen prius dicebatur, non sequitur ‘aliqua sunt duo scita a te; ergo aliquod est unum scitum a te’, nec sequitur ‘aliqua tria sunt scita a te; ergo aliqua sunt duo scita a te’, et sic de talibus, bene tamen sequitur quod unum scitum est unum scitum et quod duo scita sunt duo scita, et sic omnino respondendum est respectu istius termini ‘scitum’, sicut respondendum e[s]t respectu istius termini ‘verum’ vel respectu huius termini ‘propositio’.
Item arguitur ad sophisma sic: tu non scis quicquid scis; ergo iste, te demonstrato, non scit quicquid scit.
Sed arguitur quod sic: quia iste homo scit quod deus scit.
Probatur: iste homo scit quod deus est sciens; ergo et cetera.
Similiter arguitur sic ad idem: tu potes scire quicquid scis; ergo tu scis quicquid scis. Consequentia patet, et antecedens arguitur: aliquando incipies scire quicquid scis; ergo et cetera.
Assumptum arguitur sic: posito quod in A instanti crastinae diei incipies scire aliquid per positionem de praesenti et remotionem de praeterito. Isto posito, arguitur sic: in A instanti erit ita quod tu scis quicquid scis, et immediate ante hoc A instans non erit ita quod tu scis quicquid scis; ergo in A instanti erit ita quod tu incipis scire quicquid scis; et ultra; igitur in A instanti incipies scire quicquid scis, et si sic; igitur nunc scis aliquid et cetera.
Ad haec respondetur, et primo ad primum, quando arguitur sic “tu non scis quicquid scis; ergo iste homo, te demonstrato, non scit quicquid scit”, negatur consequentia vel distinguatur consequens eo quod iste terminus ‘quicquid’ potest construi cum illo termino ‘scis’ in nominativo casu vel in accusativo casu.
Si in nominativo, sic est iste sensus: iste homo non scit quae res sit.
Si in accusativo, tunc est iste sensus: iste homo non aliquid scit quod iste homo scit, et hoc est verum.
Pro secundo, dicitur quod iste homo non potest scire quicquid iste homo scit posito quod nihil sciatur, nec tu potes scire quicquid scis posito casu isto, nec tu potes incipere scire quicquid scis.
Et ad argumentum, dicitur negando consequentiam, sicut alias frequenter negatur talis consequentia ‘in A instanti erit ita quod tu incipis scire quicquid scis; ergo in A instanti incipies scire quicquid scis’. Unde possibile est quod tu incipias scire quicquid scis, et tamen tu non potes scire quicquid scis.
Sed iuxta illud forte arguitur in consimili casu ponendo quod iste homo continue prius scivisset aliquid, et quod nunc sciat aliquid de novo quod numquam prius scivit, quo posito, vel incipit iste homo scire quicquid scit vel non.
Quod sic arguitur: quia nunc scit quicquid scit, et immediate ante hoc non scivit quicquid scit; ergo iste homo nunc incipit scire quicquid scit.
Similiter: si iste homo iam incipiat scire quicquid scit, et non ab aeterno scivit quicquid scit; igitur incipit vel incipiet scire quicquid scit, sed numquam ante hoc incepit et cetera; ergo iam incepit scire quicquid scit.
Ideo si conceditur ista propositio quod iste homo incipit scire quicquid s[c]it, contra: sequitur ‘iste homo incepit scire quicquid iste homo scit; ergo iam iste homo incipit scire quicquid iste homo scit; ergo ab isto homine incepit sciri quicquid scit’, et si sic; ergo quicquid iste homo scit incepit ab isto homine sciri’.
Consequentia arguitur: quia sicut [138vb] verificantur exponentes primae propositionis, sic verificantur exponentes huius secundae propositionis consequentis, quae sunt illae ‘quicquid iste homo scitur ab isto homine’ et ‘numquam prius quicquid homo scit sciebatur ab isto homine’; ergo et cetera.
Similiter arguitur sic ad idem: qua ratione conceditur quod iam incipit iste homo scire quicquid iste homo scit, foret etiam concedendum quod nunc incipit Socrates albus esse, posito quod nunc primo foret albus, quia tunc sequitur quod nunc est Socrates albus, et numquam prius fuit Socrates albus; ergo iam incipit Socrates albus esse.
Similiter sequitur quod iam incipit esse omne quod est, et quod in quolibet instanti incipit esse omne quod est, et quod continue desineret esse omne quod est, quorum utrumque est negandum nisi respondens voluerit gratis concedere quodlibet illorum.
Ideo pro prima propositione, quando proponitur ‘iste homo incipit scire quicquid iste homo scit’, dicitur probabiliter negando illam propositionem.
Et ad probationem, dicitur negando consequentiam.
Et si quaeratur quid requiratur ad hoc quod homo incipiat scire quicquid iste homo scit, dicitur quod requiritur quod ille sciat quicquid scit et non immediate ante hoc non scivit quicquid scit, et tunc sufficienter sequitur quod iste incipit scire quicquid scit et aliter non. Unde ista propositio ‘iste homo incipit scire quicquid iste homo incipit scire’ est quodammodo antecedens ad hanc propositionem universalem ‘quicquid iste homo scit iste homo incipit scire’, quod probabiliter potest sustineri: quia sequitur si iste homo incipit scire quicquid homo iste incipit scire; ergo iste homo nihil aliud scit quam iste homo incipit scire, et iste homo aliquid scit; igitur quicquid iste homo scit ipse incipit scire, quod erat probandum sequi ex priori.
Similiter: posito quod iste homo desineret scire quod iam scivit, sciendo tamen quod iam incipit scire, sequeretur, concessa ista propositione, scilicet quod iste homo incipit scire quicquid iste homo incipit scire; et consimiliter foret concedendum quod homo desinit scire quicquid iste homo scit. Et tunc sequitur ista conclusio quod iste homo incipit scire quicquid iste homo scit, et iste homo desinit scire quicquid iste homo scit, et tamen iste homo nec desinit scire aliquid quod iste homo incipit scire nec incipit scire aliquid quod iste homo desinit scire.
Sed tunc ad aliam formam prius argutam, scilicet posito quod Socrates inciperet esse albus, non sequitur quod iam inciperet Socrates albus esse, sed bene sequeretur quod iam incipit Socrates esse Socrates albus consequenter respondendo, tamen sequitur quod iam incipit esse omne quod est et iam desinit esse omne quod est, non tamen ita formaliter sequitur quod iam incipit omne quod est esse nec quod iam desinit omne quod est esse.
Unde non sequitur ‘iam est omne quod est, et numquam prius fuit omne quod est; ergo iam incipit esse omne quod est’: quia antecedens est verum et consequens falsum. Sic enim arguendo contingeret probare quod omne quod est incipit esse iam: quia omne quod est est, et numquam prius fuit omne quod est; ergo omne quod est incipit esse iam, quod est impossibile. Verumtamen sophistice potest concedi ‘iam incipit esse omne quod est’, ‘iam desinit esse omne quod est’, ‘iam incipit sciri quicquid iste homo scit’, et conclusio prius posita et quaelibet alia consimilis; ideo visa utraque responsione elige quam vis.
Item, arguitur ad principale sic: tu scis quod tu non scis; ergo et cetera.
Assumptum arguitur: ponatur quod tu scias hoc esse, demonstrato te, et nescias hoc esse, demonstrato Socrate, et quod Socrates sciat hoc esse, demonstrato Socrate, et nesciat hoc esse, demonstrato te. Isto casu posito, tu scis quod tu non scis.
Quod arguitur sic: quia isti duo sciunt quod hoc est et quod illud est, sed isti dubitant vel nesciunt quod hoc est vel quod illud est; ergo et cetera.
Prima pars antecedentis sic probatur: iste, demonstrato te, scit quod hoc est, demonstrato te, et Socrates scit illud esse, seipso demonstrato; ergo isti [139ra] duo sciunt quod hoc est et quod illud est.
Similiter: isti duo sciunt illas duas propositiones sic significando praecise quod hoc est et illud est; ergo istae duae propositiones significant sicut illi sciunt esse, sed istae duae propositiones significant solummodo hoc esse et illud esse; ergo isti duo sciunt quod hoc est et quod illud est.
Similiter: in casu illo quod hoc est et illud est scitur, et a nullis scitur quod hoc est et quod illud est nisi ab istis duobus, ut ponitur; igitur isti duo sciunt quod hoc est et quod illud est. In oppositum arguitur sic: si isti duo sciunt quod hoc est et quod illud est, et scirent quod ista propositio copulativa significat sic praecise; ergo isti scirent istam copulativam ‘hoc est et illud est’, et tunc isti duo scirent aliquam propositionem quam nullus illorum sciret, quod est impossibile.
Similiter: isti duo non sciunt quod isti duo sunt, demonstratis hoc et illo; ergo isti nesciunt quod hoc est et quod illud est.
Consequentia patet: quia sequitur ‘isti sunt; ergo hoc est et illud est’, et, e converso, ‘si isti duo nesciunt quod isti sunt, nec isti duo sciunt quod hoc est et quod illud est’. Et satis potest probari quod isti nesciunt quod hoc est et quod illud est: quia uterque istorum nescit quod hoc est et quod illud est, et, per consequens, uterque istorum est nesciens quod hoc est et quod illud est.
Similiter: ut prius argutum est, si isti scirent quod hoc est et quod illud est, et sciunt istam propositionem ‘hoc est et illud est’ sic praecise significare, ut suppono, tunc scirent istam propositionem ‘hoc est et illud est’, quod est impossibile in casu isto.
Ideo pro isto dicitur in casu posito negando quod isti sciunt quod hoc est et quod illud est. Et ad probationem eius, quando arguitur sic “iste scit quod hoc est, et iste scit quod illud est; ergo isti duo sciunt quod hoc est et quod illud est”, negatur consequentia. Nam sequitur formaliter ‘isti sciunt quod hoc est et quod illud est; ergo uterque istorum scit quod hoc est et quod illud est’; et ideo sicut non valet ista consequentia ‘iste scit quod hoc est, et iste scit quod illud est; ergo uterque istorum scit quod hoc est et quod illud est’, sic nec valet consequentia prius negata.
Et si arguitur ex isto quod isti duo nesciunt aliquas duas propositiones, eadem ratione nisi uterque istorum sciat illas duas, et sic sequitur quod omnes sapientes huius mundi non scirent plures propositiones quam tu, posito quod scias aliquas. Consequens falsum, et consequentia arguitur: quia isti non sciunt quod hoc est et quod illud est, quia non uterque istorum scit quod hoc est et quod illud est; ergo eadem ratione non sciunt has duas propositiones.
Similiter: si illi duo sciunt illas duas propositiones ‘hoc est’ et ‘illud est’; ergo illae duae propositiones significant sicut illi duo sciunt esse, sed istae duae propositiones praecise significant quod hoc est et quod illud est; ergo illi duo sciunt quod hoc est et quod illud est, et ultra; ergo uterque scit quod hoc est et quod illud est iuxta responsionem datam. Pro istis dicitur quod illud primum inconveniens nullo modo sequitur, videlicet quod nulli scirent aliquas propositiones nisi uterque istorum sciret istas, sed bene sequitur quod nulli duo nec aliqui in toto mundo sciunt aliquid nisi uterque istorum sciat illud, nec aliqui in toto mundo sciunt aliquid nisi uterque istorum sciat illud nec homines sciunt aliqualiter esse nisi
quilibet istorum sciat taliter esse, et quod mulli duo sciunt istos duos esse nisi quilibet istorum sciat istos duos esse, sic nec aliqui sciunt quod hoc est et quod illud est nisi uterque istorum sciat quod hoc est et quod illud est, quia scire quod hoc est et quod illud est est scire ista duo esse; et ideo sicut nulli sciunt istos duos esse nisi uterque istorum sciat istos duos esse, sic nec aliqui sciunt quod hoc est et quod illud est nisi uterque istorum sciat quod hoc est et quod illud est.
Et per hoc respondetur ad secundam formam, quando sic arguitur “isti duo sciunt istas duas propositiones; ergo istae duae propositiones significant praecise sicut isti duo sciunt esse”, dicitur [139rb] quod ista consequentia non valet; immo isti duo sciunt istas duas propositiones, et ipsi forte nesciunt ipsas esse, nec sequitur ‘iste scit sicut haec propositio significat, et iste scit sicut ista propositio significat; ergo isti sciunt sicut istae propositiones significant’. Antecedens enim in casu posito est verum et consequens falsum. Et in multis aliis casibus non valet talis modus arguendi, sicut nec sequitur ‘ita erit sicut haec propositio significat ‘rex sedet’, et ita erit sicut haec propositio significat ‘nullus rex sedet’; ergo ita erit sicut illae duae significant’, tunc enim aliquando forent contradictoria vera. Et similiter negatur consequentia in proposito.
Sed arguitur ad sophisma aliter: tu scis aliquam propositionem quam non scis esse veram, et ista est aliquid; ergo tu scis quicquid scis.
Assumptum arguitur, et ponitur quod tantum scias A propositionem quae non sit aliquid, et sit una propositio simpliciter convertibilis cum A, quae sit B, et sit B aliquid, et nescias B propositionem converti cum A nec scias B propositionem esse. Istis positis, vel scis quicquid scis vel non.
Si dicitur quod sic, contra: tu nihil scis nisi A, et A non est aliquid; ergo et cetera. Si non scias quicquid scis, contra: tu scis B, et B est quicquid scis; ergo et cetera. Minor probatur: tu scis praecise esse sicut B significat, quia tu scis praecise sic esse sicut A significat, ut suppono, et B significat totaliter sicut A significat; ergo tu scis ita esse sicut B significat, et ultra; ergo tu scis B.
Si negatur consequentia, contra: ad hoc quod tu scias B non requiritur quod tu scias quod ita est totaliter sicut B significat, quia tunc non sciret laycus aliquam propositionem. Similiter: possibile foret de optimo clerico quod ipse sciret B propositionem et nesciret an B propositio foret, sicut posito quod ipse sciat hanc propositionem ‘deus est’, quae sit B, credat tamen quod nulla propositio sit B; immo quod nullum B sit, tunc ipse scit B, nescit tamen quod B est nec scit quod ita est sicut B propositio significat; immo in casu posito ipse scit B, quia B significat praecise sicut ipse scit esse; ergo eadem ratione in casu proposito tu scis B, quia B significat praecise sicut tu scis esse.
Ideo dicitur quod in casu posito non scis B.
Et quando arguitur quod ad hoc quod tu scias B non requiritur quod tu scias quod ita sit totaliter sicut B significat nec requiritur quod tu scias B esse, sicut prius argutum est quantum ad istud, dicitur quod non multum vadit ad propositum: quia istud non est nisi sophisma in casu ultimo posito, quamvis ille sapiens qui tunc scivit B propositionem nescivit B propositionem esse, ipse tamen B propositionem bene scivit esse.
Ideo dicitur quod illud non arguitur, sed quia laycus scit multas propositiones quas ipse nescit esse propositiones nec significare sicut est nec sicut non est; ideo dicitur quod ad hoc quod aliquis sciat aliquam propositionem non requiritur quod ipse sciat quod ita sit totaliter sicut ista significat, sed requiritur quod ista propositio significet praecise tamquam sequens ad istam sicut ipse scit esse et quod illa significet praecise sicut est et quod ipse nec credat nec existimet eam aliter significare. Si haec omnia concurrant, tunc ipse advertit ad talem propositionem, aliter non. Et ideo, cum ista non concurrunt respectu B; ideo non scitur B.
Propono modo in proposito: per primam particulam positam cavetur ne sit aliqua propositio falsa scita; per secundam evitatur ne sciatur propositio aliqua quae non significet scienti illam sicut forte una propositio significat praecise sicut ego scio esse, sed quia ista non significat mihi sic; ideo nescio illam; per ultimam particulam evitatur ne sciatur aliqua propositio haesitata et nescita esse vera. Posset enim aliqua propositio praecise significare sicut ego scio esse et etiam mihi sic praecise significare, et tamen adhuc possem haesitare utrum ista sic significet; immo forte crederem quod non.
Sed contra hoc arguitur sic: ex hac responsione sequitur quod aliqua propositio scitur esse vera quae [139va] non scitur.
Quod sic arguitur: significet illa propositio ‘A est’ praecise hominem esse, et credas tu quod illa praecise significet quod deus est vel hominem esse, lateat te an significet quod deus est an quod homo est. Quo posito, arguitur sic: tu scis istam propositionem esse veram ‘A est’. Probo: quia tu scis quod praecise significat sicut est, quia tu scis quod ita praecise significat sicut altera istarum ‘deus est’ vel ‘homo est’. Posito quod tu scias quod illae propositiones sic praecise significent, tunc arguitur: tu scis quod illa propositio ‘A est’ praecise significat sicut altera istarum duarum, et bene scis, ut suppono, quod utraque istarum significat praecise sicut est; igitur bene scis quod illa ‘A est’ praecise significat sicut est; ergo bene scis quod illa propositio est vera, et tamen tu non scis istam, quia ista non significat tibi praecise sicut est, quia non significat tibi aliqualiter esse, quia nec quod deus est nec quod homo est, per positum; igitur et cetera.
Sed huic forte dicitur quod posito casu isto illa propositio ‘A est B’ scitur esse vera et est scita.
Similiter ad argumentum, quando arguitur quod illa non significat sicut est, huic dicitur quod sic: quia significat tibi quod deus est vel quod homo est.
Sed contra: illa praecise significat quod deus est vel illa praecise significat quod homo est; ergo non praecise significat quod deus est vel homo est. Huic dicitur negando consequentiam, sicut alias dicebatur [quod] haec propositio ‘homo currit’ significat praecise quod homo currit, et tamen significat quod animal currit, et ita est in proposito; ideo et cetera.
Sed adhuc arguitur quod aliqua propositio scitur quae non scitur esse vera, quod prius dicebatur esse falsum: quia propositio in conceptu scitur et ista non scitur esse vera, quia non est alicubi adaequate ita quod non alibi. Dubitatur enim numquid sit in capite vel in corde vel pede. Dubitatur enim de anima intellectiva ubi sit quae est subiectum immediatum respectu talis propositionis scitae.
Similiter: artifex laycus nescit tales propositiones esse veras in conceptu, quia forte nescit utrum sint in conceptu vel non. Ideo quantum ad illud dicitur, sicut alias dicebatur, quod satis probabiliter potest dici quod nec clericus nec laycus aliquas propositiones in conceptu scit fore veras, conceditur tamen quod ipsi sciunt tales propositiones in conceptibus suis: quia illae propositiones significant sibi praecise sicut sciunt esse, et ipsi non credunt nec haesitant illas aliter significare.
Et si arguitur sic: illae propositiones significant scientibus eas aliqualiter esse; ergo scientes huiusmodi propositiones sciunt eas esse veras, dicitur negando consequentiam, quia quamvis huiusmodi propositiones significent illis scientibus sic esse vel sic, non tamen sciunt illi eas sic significare.
Sed quo ad aliud, quando dicitur quod prius reputatur pro inconvenienti quod aliqua propositio sciretur quae non esset scita esse vera, vel non sciretur esse, huic dicitur quod non, sed hoc esset inconveniens tantum ibidem, scilicet quod aliquis sciret aliquam propositionem quam existimaret vel crederet esse falsam. Et sic patet responsio ad sophisma; ideo et cetera.